Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan, “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün, Rahmi Koç Yılın Bilim Madalyası’nı kazanan Prof. Dr. Bilge Yıldız‘a değindi. Özkök, “Olağanüstü mütevazı ve vefa duygusu, Türkiye sevgisi yüksek, cumhuriyet kıymetlerine çok bağlı bir bayan.” değerlendirmesini yaptı.
Öğrendiğim şeyi sizinle de paylaşacağım ancak, evvel salı gününü anlatayım.
Önceki gün bizim konutta büyük bir telaş vardı.
Kedilerimize çip taktırmak için verilen müddet cumartesi günü bitiyordu.
Öyle kolay bir iş değil. Bizim mesken kalabalık. Yaptığımız son nüfus sayımında meskendeki kesin kedi ölçüsünü tam olarak belirleyemedik.
Çünkü büyükçe bahçeli bir konutta yaşıyoruz ve bilhassa soğuk günlerde konuta yasa dışı yollardan giren kaçak göçmen kedi sayısını bilemiyoruz.
Dün öğrendik ki biz yalnızca “kedici” bir millet değilmişiz
Bu ortada dün bütün Türkiye’de çip takılan mesken hayvanı sayısı açıklandı.
Google’da bu yıl en çok aranan 5 sözden biri “kedi” oldu.
Kendimizi “kedici bir millet” olarak görüyorduk ancak köpek besleyenlerin sayısı da hiç az değilmiş.
Dün akşama kadar 647 bin 397 kediye çip takılmış.
Çip takılan köpek sayısı ise 457 bin 142.
Bu ortada 18 gelinciğe de çip takılmış.
|
Madalya hakkında iki bilim referansımdan aldığım görüş Neyse o işi gün tamamladık ve akşam, “Rahmi Koç Yılın Bilim Madalyası” ödül merasimine katıldım. Mutlaka okumuşsunuzdur, Koç Üniversitesi’nin Rahmi Koç Bilim Madalyası, her yıl 50 yaş altında bir bilim insanına veriliyor. Bu yılki ödül Dünyaca ünlü M.I.T( Massachusetts Institute of Technology) Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Bilge Yıldız’a verildi. Benim Türk medyasında bilim bahislerindeki iki referans gazetecim Cumhuriyet müellifi Orhan Bursalı ve 10 Haber Sitesi kurucusu İsmet Berkan’dır. Her ikisiyle de konuştum ve tıpkı görüşü aldım. “Gerçekten ziyadesiyle hak eden bir bilim insanına verildi.”
Yetiştiği toprağa vefalı bir bilim insanı oğluna ne isim verir? Prof. Yıldız’ın bilimsel yanını bu iki kuvvetli referanstan aldım. İnsani yanını ise onun hakkında hazırlanan bir görüntü ve orada yaptığı konuşmadan öğrendim. Olağanüstü mütevazı ve vefa duygusu, Türkiye sevgisi yüksek, cumhuriyet bedellerine çok bağlı bir bayan. İzmir’in bir ilçesinde, matematik öğretmeni bir anne ve babanın kızı. İzmir Fen Lisesi’nde okumuş. Cumhuriyetin kurduğu ve bütün evlatlarına parasız eğitim verdiği bir okul yani. Orada aldığı eğitimi ve öğretmenlerini tek tek ve büyük hürmetle andı merasimde. İzmir’e bağlılığı, oğluna verdiği isimden de muhakkak: “Ege…”
Bir cumhuriyet başarısı öyküsü, Hacettepe Üniversitesi ve hoca Sonra yeniden cumhuriyetin kurduğu ve evlatlarına parasız eğitim verdiği Hacettepe Üniversitesi Nükleer Güç Mühendisliği Kısmı. Rahmetli hocamız İhsan Doğramacı’ya hayatı sırasında yapılan haksızlıkları hatırladım. Onu da hürmetle andım. Hepimizi çok ilgilendiren bir şeyi bulmaya çalışıyor Prof. Yıldız hepimiz açısından çok kıymetli sonuçları olabilecek bir alanda çalışıyor. “Enerji verimliliğini arttırıp, güç üretimi sırasında ortaya çıkan karbondioksit salınımını azaltma sistemleri ve malzemeleri…” Madalyasını aldıktan sonra uzunca bir konuşma yaptı. Salondaki birtakım beşerler konuşmayı çok uzun ve fazla akademik buldu. Bense kendi hisseme çok büyük bir ilgiyle izledim. |
Kardeşim şu yapay zekâyı da insan beyni yaratmıyor mu?
Konuşmasının bilhassa ikinci kısmı çok ilgimi çekti.
Konuyu şöyle özetleyebilirim:
“Yapay zekâyı eğitme konusunda insan beyninin eğitilmesi metotlarından yararlanabilir miyiz?”
İlk bakışta size biraz absürt görünebilir.
Neticede yapay zekâyı doğal insan beyni yaratıp, yazılımını da o yapmıyor mu?
Evet o denli lakin Prof. Bilge konuştukça anladık ki hiç de o denli değilmiş.
Satrançcı Karpov’un beyni ne kadar güç harcamıştı
Yapay zekâ dediğiniz şey aslında bir “çip’in eğitimi…”
Evet o çipin bir zekâ haline gelmesi için “eğitilmesi”, okula gönderilmesi gerekiyor.
Ve işte bu eğitim çok, fakat çok güç gerektiriyor.
Bilimsel araştırmalar bir insanın günlük güç tüketiminin yüzde 20-25’ini tek başına beynin tükettiğini gösteriyor.
Bunun çok farklı bir örneği de var.
1984 yılında yapılan Dünya Satranç Şampiyonası’nda Anatoly Karpov unvan için yarışırken, 5 ay boyunca o denli güç harcamıştı ki, 10 kilo zaylıflamıştı…
Evet insan beynini eğitmek büyük güç gerektiriyor.
Bir çipe ‘Beni aya gönder’ komutu öğretmek için kaç otomobil gerekir?
Ama bir çipi yapay zekâ haline getirmek için harcanan güç, bunun çok lakin sahiden çok üstünde.
Ve bunun sonucunda olağandışı bir emisyon salınımı ortaya çıkıyor.
Buyrun Prof. Bilge’nin o akşam verdiği şu örneğe bakın:
“Bir tek AI, yani yapay zekâ modelini eğitmek eşittir 5 Otomobilin 20 yıllık emisyon salınımı demektir.”
Bu örneğini bir öteki karşılaştırma ile daha çarpıcı hale getirdi:
“Aı (Yapay zeka) ‘Beni aya gönder’ komutunu öğretmek için çıkan karbon ayak izi, aya otomobille gidip gelmede çıkan karbon izine eşit…”
“Yani” diyor Prof. Bilge, “İnsan beyni çok verimli bir elektrokimyasal makinadır. Bir çipe yapay zekâ eğitimi vermek için, beynin ucuz öğrenme metodundan yararlanabiliriz.”
Bu ortada çok değerli bir ikaz yapıyor:
“Yapay zekâ ve çip eğitimine harcanan güç sıkıntısına bir deva bulamazsak 20-30 yıl sonra yeryüzünde üretilen gücün tamamını bilgişlem süreçlerine harcamak zorunda kalacağız.
|
Kedilerimize bebek kuşlar üzere müzik söylemeyi nasıl öğretiriz? Tabii bunu dinlerken aklıma o gün kedilerimize çip taktırmak için harcadığımız güç ve para geldi. Kedi çiplerini aklıma takan da Prof. Bilge’nin doğal bir canlı beyninin öğrenmesi için verdiği örnekti. Çünkü verdiği örnek şuydu: “Bebek kuşlar müzik söylemeyi nasıl öğrenir…” Peki yavru kediler miyavlamayı nasıl öğrenir… Salı günü kedilerimize taktırdığımız çipler birer yapay zekâ modülü değildi. Ancak sonuçta bir çipti. Yani o çiplere de bir şeyler öğretilebilir. Belki bir gün kedilerimizin ızdırabını daha düzgün anlarız O vakit şöyle bir noktaya geldim. Prof. Yıldız ve o alanda çalışan bilim insanları, insan beyninin öğrenme tekniklerini yapay zekâ eğitiminde de kullanabilir hale gelirlerse, konut hayvanlarına çip taktırma süreci de farklı boyutlar alabilir. Bebek kuşların müzik söylemeyi öğrenme tekniği meskendeki hayvanlarımızın çiplerinin de birer yapay zekaya dönüştürülmesi yolunu açabilir. Bunun sonucu ne olur bilmem. Ama en azından acık çeken hayvanımızın ızdıraplarını daha âlâ anlayabilecek hale gelebiliriz. |